Αν συγκαταλέγεστε στους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν τα videogames από την οπτική γωνία της προκατάληψης και των αρνητικών επιπτώσεων που προκαλούν στην ανθρώπινη ψυχολογία και συμπεριφορά, καλό θα ήταν να το ξανασκεφτείτε. Έρευνες που έχουν γίνει την τελευταία δεκαετία έρχονται να ανατρέψουν σε σημαντικό βαθμό την καχυποψία απέναντι στα βιντεοπαιχνίδια, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δίνουν αυτομάτως, άνευ όρων και προϋποθέσεων το “πράσινο φως” στα παιδιά, μικρά και “μεγάλα”, να είναι προσκολλημένα μπροστά σε μία κονσόλα για ώρες.
Μία από τις πρώτες σημαντικές έρευνες που έχει δημοσιευτεί είναι από το Ινστιτούτο Max Planck Institute for Human Development and Charité University Medicine St. Hedwig-Krankenhaus το 2013. Εκεί οι επιστήμονες δημιούργησαν ένα πείραμα για να καταγράψουν την κινητικότητα στον εγκέφαλο με δύο ομάδες συμμετεχόντων: α) μία ομάδα που για δύο μήνες θα έπαιζε για μισή ώρα κάθε μέρα το βιντεοπαιχνίδι «Super Mario 64» και β) μία ομάδα που δεν θα είχε για 2 μήνες καμία επαφή με videogames. Σύμφωνα λοιπόν με τα ευρήματα, όσοι ενασχολήθηκαν με τα παιχνίδια, καταγράφηκε στον εγκέφαλό τους αύξηση της φαιάς ουσίας και βελτίωση της λειτουργίας των τμημάτων του εγκεφάλου που σχετίζονται με τον χωρικό προσανατολισμό, τη μνήμη, τον στρατηγικό σχεδιασμό, καθώς και τις λεπτές κινητικές δεξιότητες, δηλαδή το συντονισμό των μικρών μυών σε χέρια και πόδια.
Όπως ανέφερε στη συγκεκριμένη μελέτη η επικεφαλής της, Simone Kühn, επιστήμονας στο Κέντρο Ψυχολογίας Διάρκειας Ζωής στο Ινστιτούτο Ανθρώπινης Ανάπτυξης Max Planck, «Φαίνεται πως τα παιχνίδια αυτά θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση και θεραπεία ανθρώπων με ψυχικές διαταραχές στις οποίες οι περιοχές του εγκεφάλου αλλοιώνονται ή μειώνονται σε μέγεθος, π.χ. σχιζοφρένεια, διαταραχή μετατραυματικού στρες ή νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως το Alzheimer. Ενώ προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει διαφορές στη δομή του εγκεφάλου των βιντεοπαιχνιδιών, η παρούσα μελέτη δείχνει την άμεση αιτιώδη σύνδεση μεταξύ του βιντεοπαιχνιδιού και της ογκομετρικής αύξησης του εγκεφάλου. Αυτό αποδεικνύει ότι συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου μπορούν να εκπαιδευτούν μέσω βιντεοπαιχνιδιών».
To 2022 το Διεθνές Ινστιτούτο Υγείας δημοσίευσε στοιχεία από την έρευνα Adolescent Brain Cognitive Development (ABCD) που έγινε σε 2.000 παιδιά ηλικίας 9-10 ετών. Και εδώ το δείγμα της έρευνας χωρίστηκε σε δύο κατηγορίες: α) παιδιά που δεν είχαν καμία σχέση με τα βιντεοπαιχνίδια και β) παιδιά που έπαιζαν ημερησίως για 3 ή περισσότερες ώρες. Οι ερευνητές αξιολόγησαν την απόδοση των παιδιών σε δύο εργασίες που αντανακλούσαν την ικανότητά τους να ελέγχουν την παρορμητική συμπεριφορά και να απομνημονεύουν πληροφορίες, καθώς και την εγκεφαλική δραστηριότητα τους κατά την εκτέλεση των εργασιών.
Διαπίστωσαν ότι τα παιδιά που ανέφεραν ότι έπαιζαν, ήταν πιο γρήγορα και πιο ακριβή και στις δύο γνωστικές εργασίες από εκείνα που δεν έπαιξαν ποτέ. Παρατήρησαν επίσης ότι οι διαφορές που παρατηρήθηκαν στη γνωστική λειτουργία μεταξύ των δύο ομάδων συνοδεύονταν από διαφορές στην εγκεφαλική δραστηριότητα. Τα παιδιά “gamers” είχαν υψηλότερη εγκεφαλική δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την προσοχή και τη μνήμη από εκείνα που δεν έπαιξαν ποτέ.
Σημαντικό σημείο επίσης στην έρευνα είναι ότι οι μελετητές επισημαίνουν πως αν και προηγούμενες μελέτες έχουν αναφέρει συσχετίσεις μεταξύ των βιντεοπαιχνιδιών και της αύξησης της βίας και της επιθετικής συμπεριφοράς, αυτή η μελέτη δεν διαπίστωσε ότι αυτό συμβαίνει.
Στον αντίποδα βέβαια καταγράφεται το εξής αρνητικό: τα παιδιά που περνούσαν χρόνο παίζοντας, είχαν σε μεγαλύτερο βαθμό από τα άλλα παιδιά συμπτώματα κατάθλιψης και τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ADHD). Οι ερευνητές ωστόσο επισημαίνουν ότι τα στοιχεία που κατέγραψαν σε αυτές τις περιπτώσεις δεν δημιουργούσαν στα παιδιά προβληματικές συμπεριφορές ή κλινικά συμπτώματα.
Σίγουρα η επιστημονική έρευνα στο πεδίο αυτό έχει πολύ δρόμο ακόμα να διανύσει για να έχουμε καλύτερη εικόνα για το πως ακριβώς μας επηρεάζουν τα παιχνίδια αυτά. Το μόνο σίγουρο είναι πάντως πως τα videogames αποτελούν μία δραστηριότητα που μέσα σε συγκεκριμένα όρια μπορεί να επιδράσει θετικά στα παιδιά μας και να αποτελέσει μία μορφή ψυχαγωγίας για γονείς και παιδιά μαζί.