9 Μαρτίου 2023

Πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε καλύτερα συνταξιοδοτικά χρόνια;

Σύνταξη - Αποταμίευση

To συνταξιοδοτικό ζήτημα αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της επόμενης δεκαετίας. Πολλοί άνθρωποι που συγκαταλέγονται σήμερα στην Generation X ή τη γενιά των Millennials, χαρακτηρίζουν αβέβαιο το μέλλον τους κατά την περίοδο της συνταξιοδότησης. Αυτό οφείλεται στις συνεχείς μεταβολές που υφίσταται το συνταξιοδοτικό σύστημα, στο δημογραφικό πρόβλημα και στις παγκοσμιοποιημένες κρίσεις που ζούμε τα τελευταία χρόνια, οι οποίες έχουν επίπτωση στα εισοδήματά μας και καθιστούν αβέβαιο το αν θα μπορέσουμε να έχουμε όταν συνταξιοδοτηθούμε το εισόδημα που χρειαζόμαστε για να ζήσουμε ποιοτικά και να μπορούμε να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις και τις ανάγκες μας. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που έρευνα της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων καταγράφει ότι το 70% των Ελλήνων θεωρεί ότι δεν θα έχει άνετη ζωή κατά τη συνταξιοδότηση, με το αντίστοιχο μέσο όρο στην Ε.Ε. να ανέρχεται στο 50%.

Στην Ελλάδα έχουμε τρεις πυλώνες ασφάλισης, που λειτουργούν συμπληρωματικά παρέχοντας μεγαλύτερη κάλυψη στους τωρινούς εργαζομένους και μελλοντικούς συνταξιούχους:

1ος πυλώνας

Η υποχρεωτική ασφάλιση, που αποτελείται από τον κλάδο κύριας και επικουρικής ασφάλισης, ο οποίος χρηματοδοτείται μέσω του κράτους, των εργοδοτών και των εργαζομένων. Στην Ελλάδα από 1η Ιανουαρίου του 2022 στην υποχρεωτική ασφάλιση για τους νεοεισερχόμενους εργαζομένους ανήκει και το Τ.Ε.Κ.Α., το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης, στο οποίο μπορούν να ενταχθούν και όσοι εργαζόμενοι είναι έως 35 ετών. Σε βάθος χρόνου δημιουργείται ένας ατομικός “κουμπαράς” για τον οποίο οι εργαζόμενοι έχουν γνώση ώστε να μπορούν να σχεδιάσουν το μέλλον.

2ος πυλώνας

Τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης, που αποτελούν σχήματα επαγγελματικών συντάξεων, τα οποία παρέχονται μέσω εταιριών του ιδιωτικού τομέα και ασφαλιστικών εταιριών. Η συμμετοχή είναι προαιρετική

3ος πυλώνας

Η ιδιωτική αποταμίευση, που είναι προαιρετική και αφορά τα προγράμματα συνταξιοδότησης και αποταμίευσης που παρέχονται από τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρίες.

Το δημογραφικό πρόβλημα

Την μεγάλη επίπτωση που έχει στην κοινωνικο -οικονομική ζωή της χώρας η έκρηξη του δημογραφικού αποτυπώνει έκθεση της Eurostat, όπου φαίνεται ότι μέσα σε δύο δεκαετίες (2001 – 2020) το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 80 ετών και άνω σχεδόν διπλασιάστηκε, ενώ το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών στην Ελλάδα έφτασε το 22%. Σε έκθεσή του Ι.Ο.Β.Ε. που δημοσιεύεται το 2022 αναφέρεται ότι «το δημογραφικό ζήτημα επηρεάζει σημαντικά την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Η μείωση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού επιδρά αρνητικά στην προσφορά εργασίας και τις δυνατότητες οικονομικής μεγέθυνσης, ο αυξανόμενος δείκτης εξάρτησης ασκεί πιέσεις στη δημοσιονομική βιωσιμότητα, ενώ η γήρανση του πληθυσμού επιβραδύνει την παραγωγικότητα της εργασίας. Μέσα από μακροοικονομικές προσομοιώσεις, εκτιμάται ότι σε ένα βασικό σενάριο, όπου οι δημογραφικές τάσεις στην Ελλάδα συγκλίνουν μόνο ελαφρά με την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά η γήρανση και η πτωτική τάση του πληθυσμού παραμένουν, το 2100 αναμένεται το πραγματικό Α.Ε.Π. να έχει μειωθεί κατά €58 δισ. (ή 31%) σε σχέση με το 2019, η απασχόληση κατά 2,1 εκ. άτομα (ή 48%), τα δημοσιονομικά έσοδα κατά €14 δισ. (ή 19%) και το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά περίπου €1.740 (ή 10%). Οι δημογραφικές εξελίξεις δημιουργούν πολύ σοβαρές προκλήσεις και για μια σειρά από τομείς κοινωνικής πολιτικής, όπως η υγεία, οι συντάξεις, η εκπαίδευση και η αγορά εργασίας».

Πώς μπορούμε λοιπόν να αναπληρώσουμε τη σύνταξή μας;

Τι σύνταξη παίρνουμε;
Καταβάλλεται μία εθνική σύνταξη για όσους έχουν 15-20 χρόνια ασφάλισης, που φτάνει περίπου στα 330-380 ευρώ και από τα 15 χρόνια και μετά καταβάλλεται ανταποδοτική σύνταξη ανάλογα με τα έτη ασφάλισης που έχει ο κάθε εργαζόμενος.
Πως μπορούμε να πετύχουμε έναν καλύτερο προγραμματισμό;
Συμπληρώνοντας τη σύνταξή μας είτε μέσα από ένα συνταξιοδοτικό πρόγραμμα, είτε μέσω της συμμετοχής σε Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης:
Συνταξιοδοτικά προγράμματα:
Αφορούν όσους θέλουν είτε να αξιοποιήσουν κεφάλαια που ήδη διαθέτουν, είτε να δημιουργήσουν με τακτικές καταβολές ένα μελλοντικό κεφάλαιο, προκειμένου στον χρόνο που θα επιλέξουν να έχουν ένα πρόσθετο εισόδημα.
Η ασφαλιστική αγορά έχει σχεδιάσει ευέλικτα προγράμματα που παρέχουν επιλογές ως προς τους τρόπους καταβολής, τα ποσά και την επένδυση.
Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης:
Τα Τ.Ε.Α. είναι μία μορφή αποταμίευσης και η ασφάλιση σε αυτά είναι προαιρετική. Στόχος τους είναι η επαγγελματική ασφαλιστική προστασία για τους κινδύνους του γήρατος, του θανάτου, της αναπηρίας, του ατυχήματος, της ασθένειας, της διακοπής της εργασίας. Στη χώρα μας το ενεργητικό των Τ.Ε.Α. ανέρχεται στα 1,8 δις περίπου, ενώ η μέση ετήσια απόδοση που έχουν τα χαρτοφυλάκιά τους φτάνει την τελευταία δεκαετία το 4,5%. Προϋπόθεση για τη δημιουργία τους είναι να υπάρχει ομάδα 100 εργαζομένων. Είναι αναμφίβολα ένας θεσμός που στο άμεσο μέλλον θα αναπτυχθεί και θα διευρυνθεί σε αυτά η συμμετοχή των εργαζομένων.